વૈજ્ઞાનિકો એ ધરતીથી સૌથી દૂર આવેલા બ્લેક હૉલ (Black Hole)ની શોધ કરી દીધી છે. આ 13 અબજ પ્રકાશવર્ષ દૂર છે. એરિઝોના યૂનિવર્સિટી ના એક્સપર્ટ્સના જણાવ્યા પ્રમાણે આ મહાવિશાળ બ્લેક હૉલ ત્યારે પેદા થયો હતો જ્યારે બ્રહ્માંડ ફક્ત 67 કરોડ વર્ષ જૂનો હતો. આ એક ક્વાઝરછે. SBHનું સૌથી શક્તિશાળી ગુરૂત્વાકર્ષણ આસપાસના મટેરિયલને પોતાની તરફ ખેંચી લે છે, જેનાથી તેની આસપાસ અત્યંત ગરમ મટેરિયલની એક ડિસ્ક પેદા થઈ જાય છે. આનાથી મોટી માત્રામાં ઊર્જાનું ઉત્સર્જન થાય છે અને ક્વાઝર પેદા થાય છે.

J0313-1806 નામના બ્લેકહૉલનો સમૂહ આપણા સૂર્યથી 1.6 અબજ ઘણું વધારે છે અને આની ચમક આપણી આકાશગંગા કરતા હજારો ઘણી વધારે છે. બિગ બેંગ બાદ આ ઝડપથી વધ્યું છે. અત્યાર સુધી માનવામાં આવી રહ્યું છે કે SBH તારાઓના ક્લસ્ટરના મર્યા બાદ પેદા થાય છે. જો કે આ બ્લેક હૉલની શોધ અને આકારની સાથે હવે એસ્ટ્રોનોમર્સનું કહેવું છે કે બની શકે કે એકદમ શરૂઆતની ઠંડી હાઇડ્રોજન ગેસના પડવાથી આ બન્યા હોય.

સ્ટડીમાં સામે આવ્યું કે, જો આ SBH બિગ બેંગના ફક્ત 10 કરોડ વર્ષ બાદ પેદા થયો છે તો આને ઝડપથી વધવા માટે આપણા સૂર્યના 10 હજાર ઘણા સમૂહની જરૂર પડી હશે. આનાથી સંકેત મળે છે કે આ અલગ પ્રકારની પ્રક્રિયાથી પેદા થયો છે. સ્ટડીના રિસર્ચર પ્રોફેસર શિઓહુઈ ફૈનનું કહેવું છે કે બ્રહ્માંડની શરૂઆતની ઠંડી હાઇડ્રોજનના બ્લેક હૉલની શરૂઆતમાં આનાથી ટકરાવવાથી આ આટલી ઝડપથી વધ્યો હશે. આ માટે આખા મોટા તારાની જરૂર નહીં રહી હોય. આને ઑબ્ઝર્વ કરીને એ પ્રક્રિયાઓને સમજી શકાય છે જે બ્રહ્માંડના પેદા થવા પર ઝડપી હતી, પરંતુ હવે ધીમી થઈ ગઈ છે અથવા બંધ.

અત્યાર સુધીના મૉડલથી સંકેત મળે છે કે કદાચ કેન્દ્રમાં SBH હોવાના કારણે ગેલેક્સીમાં નવા તારા નથી બનતા. ક્વાઝરથી નીકળનારી ઊર્જાથી ગેલેક્સીની અંદરની ઠંડી ગેસ ખત્મ થઈ જાય છે, જેનાથી સ્ટાર બની શકે છે. રિસર્ચર્સનું માનવું છે કે અત્યાર સુધી એ નહોતી ખબર કે આ પ્રક્રિયા ક્યારથી ચાલતી આવી રહી હતી, પરંતુ સૌથી જૂના બ્લેકહૉલથી જાણવા મળે છે કે આ ઘણા પહેલાથી થઈ રહ્યું છે.