સિસામાઉ- તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી લોકસભા ચૂંટણીમાં ઉત્તર પ્રદેશ સૌથી વધુ ચર્ચામાં રહ્યો હતો. 80 લોકસભા બેઠકો ધરાવતા યુપીમાં આ વખતે વિપક્ષી ગઠબંધન 'ઇન્ડિયન નેશનલ ડેવલપમેન્ટલ ઇન્ક્લુઝિવ એલાયન્સ' (I.N.D.I.A)નો વિજય થયો છે. સમાજવાદી પાર્ટી અને કોંગ્રેસના ગઠબંધનમાં ભારતનું જૂથ યુપીમાં 43 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહ્યું છે. ઘણા લોકો તેને ભાજપ માટે મોટું નુકસાન માની રહ્યા છે, જેના કારણે 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ પોતાના જોર પર બહુમતી મેળવવાથી વંચિત રહ્યું છે.
હવે ફરી એકવાર યુપીમાં આગામી કેટલાક મહિનામાં 10 વિધાનસભા બેઠકો પર પેટાચૂંટણીનો તબક્કો તૈયાર છે. લોકસભા પછી હવે ભારત અને એનડીએ (નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ) વિધાનસભા સીટો માટે સ્પર્ધા કરી રહ્યા છે. વાસ્તવમાં, લોકસભાની ચૂંટણીમાં, સત્તાધારી ભાજપ અને મુખ્ય વિપક્ષ સમાજવાદી પાર્ટી (SP)ના નવ ધારાસભ્યો વિવિધ લોકસભા મતવિસ્તારોમાંથી વિજયી બન્યા હતા. તેમાંથી કેટલાકે તેમની લોકસભા બેઠકો જાળવી રાખવા માટે વિધાનસભામાંથી રાજીનામું આપ્યું છે.
સિસામાઉ વિધાનસભા બેઠક પણ ખાલી થવા જઈ રહી છે કારણ કે તેના સપા ધારાસભ્ય ઈરફાન સોલંકીને તાજેતરમાં જ અગ્નિદાહના કેસમાં સાત વર્ષની જેલની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. એટલે કે સોલંકી હવે વિધાનસભાનું સભ્યપદ ગુમાવવાના છે. સપા પ્રમુખ અખિલેશ યાદવે કન્નૌજ સંસદીય મતવિસ્તાર જાળવી રાખવા માટે તેમની કરહાલ વિધાનસભા બેઠક પહેલેથી જ ખાલી કરી દીધી છે. જ્યારે પાર્ટીના મિલ્કીપુરના ધારાસભ્ય અવધેશ પ્રસાદે પણ ફૈઝાબાદ (અયોધ્યા) સંસદીય સીટ જીત્યા બાદ વિધાનસભામાંથી રાજીનામું આપી દીધું છે.
ઉત્તર પ્રદેશમાં સત્તાધારી ભાજપે લોકસભા ચૂંટણીમાં મેદાન માર્યું છે, ત્યારે રાજ્યમાં વિપક્ષી જૂથ સપા અને કોંગ્રેસ ફરી ઉભરી રહ્યું છે. બંને પેટાચૂંટણીની તૈયારી કરી રહ્યા છે. મિલ્કીપુર, અયોધ્યામાં આક્રમક સ્પર્ધાની અપેક્ષા છે. શાસક ભાજપ આ બેઠક સપા પાસેથી છીનવી લેવા માંગે છે, કારણ કે તે મહત્વપૂર્ણ ફૈઝાબાદ મતવિસ્તારમાં સપા સામે લોકસભાની લડાઈ હાર્યા છે.
સપા હજી પણ કરહાલથી તેના શ્રેષ્ઠ સંભવિત ઉમેદવાર કોણ હશે તે અંગે વિચારણા કરી રહી છે. આ માટે અખિલેશના ભત્રીજા તેજ પ્રતાપ યાદવનું નામ ચર્ચામાં છે. તેજ પ્રતાપને અગાઉ લોકસભા ચૂંટણીમાં કન્નૌજથી સપાના ઉમેદવાર જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા, ત્યારબાદ અખિલેશે પોતે આ બેઠક પરથી ચૂંટણી લડવાનો નિર્ણય કર્યો હતો.
2022ની વિધાનસભા ચૂંટણી સુધી આમાંની મોટાભાગની બેઠકો પરની લડાઈ સપા અને ભાજપ વચ્ચે થઈ હતી. પરંતુ લોકસભા ચૂંટણીમાં રાજ્યમાં તેના મજબૂત પ્રદર્શન પછી, કોંગ્રેસે પણ કેટલીક બેઠકો પર લડવાની તૈયારી દર્શાવી છે. કોંગ્રેસે આમાંથી કેટલીક બેઠકો પર પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખવાની ઈચ્છા દર્શાવી છે.
કોંગ્રેસના એક વરિષ્ઠ નેતાએ કહ્યું, "અમારી પ્રથમ પ્રાથમિકતા સપા સાથે ગઠબંધન કરીને આ બેઠકો પર લડવાની છે, કારણ કે અમે સફળ ગઠબંધનને આગળ લઈ જવા માંગીએ છીએ. જો આ શક્ય ન હોય તો, અમે એકલા ચૂંટણી લડવાનું વિચારી શકીએ છીએ. અમે આમાંથી કેટલીક બેઠકો પર ચૂંટણી લડવા માંગીએ છીએ." હાલમાં, તમામ પક્ષો સમક્ષ મુખ્ય કાર્ય આ બેઠકો માટે વહેલી તકે તેમના ઉમેદવારોની પસંદગી કરવાનું છે, જેથી તેમની તકો વધી શકે.

કરહાલમાં રસાકસી જોવા મળી શકે છે. અખિલેશે આ સીટ 2022માં ભાજપ ઉમેદવાર અને પૂર્વ સપા નેતા એસપી સિંહ બઘેલને લગભગ 67,000 મતોના જંગી અંતરથી હરાવીને જીતી હતી. બઘેલ આગ્રાથી ભાજપના સાંસદ તરીકે ફરીથી ચૂંટાયા છે અને નવી પાર્ટીના નેતૃત્વવાળી એનડીએ સરકારમાં ભાજપ દ્વારા તેમને કેન્દ્રીય મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે આનાથી બઘેલને આ બેઠક પર તેમની પાર્ટીની જીત સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ મળશે.

હાલમાં સૌથી મોટો મુકાબલો મિલ્કીપુરમાં જોવા મળી શકે છે, જ્યાંથી સપાના ધારાસભ્ય અવધેશ પ્રસાદ ફૈઝાબાદથી સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા છે. 2022માં પ્રસાદે ભાજપના બાબા ગોરખનાથને લગભગ 13,000 મતોથી હરાવ્યા હતા. પ્રસાદ પાસી (દલિત) સમુદાયનો છે. રામ મંદિર સાથે અયોધ્યા શહેર પણ ફૈઝાબાદ હેઠળ આવે છે. ભાજપના સૂત્રોએ જણાવ્યું કે ફૈઝાબાદમાં પાસીના ઉમેદવાર સામે હાર્યા બાદ ભાજપ મિલ્કીપુર વિધાનસભા પેટાચૂંટણીમાં પાસીના ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતારવાનું વિચારી રહી છે.