પવિત્ર શ્રાવણમાસમાં શિવજીની પૂજાનુ અનોખુ મહત્ત્વ છે. માત્ર એક લોટી જળથી શિવજી પ્રસન્ન થઇ જાય છે. શિવ પૂજા બીલીપત્ર વગર અધુરી માનવામાં આવે છે. અખંડ બિલ્વપત્રનું શું છે શાસ્ત્રોક્ત મહત્ત્વ જાણીએ. દેવોના દેવ મહાદેવનો અભિષેક શણ, ધતુરા, ફળ, ફૂલ અને બિલ્વના પાન વગેરેથી કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શંકરની પૂજા બિલ્વપત્ર વિના અધૂરી છે. બિલ્વપત્રના ત્રણ પાંદડા એક સાથે જોડાયેલા છે. આ અંગે અનેક પ્રકારની માન્યતાઓ પ્રચલિત છે.

બિલ્વપત્રના ત્રણેય પાનને ત્રિદેવનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે
બિલ્વપત્રના ત્રણેય પાનને ત્રિદેવનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે એટલે કે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવ, સર્જન, જાળવણી અને વિનાશના દેવ, કેટલીક જગ્યાએ સત્વ, રજ અને તમ જેવા ત્રણ ગુણો અને કેટલીક જગ્યાએ ત્રણ આદિમ ધ્વનિ, જેનો સંયુક્ત પડઘો ઓમ બનાવે છે. બિલ્વપત્રના આ ત્રણ પાંદડા મહાદેવની ત્રણ આંખો અથવા તેમના શસ્ત્ર ત્રિશુલનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે.

એક વખત નારદે ભોલેનાથની સ્તુતિ કરી
એક પૌરાણિક કથા અનુસાર, એક વખત નારદે ભોલેનાથની સ્તુતિ કરી અને પૂછ્યું, પ્રભુ! તમને ખુશ કરવાનો સૌથી સહેલો રસ્તો કયો છે? નારદની વાત સાંભળ્યા પછી ભગવાને કહ્યું કે જે પણ ભક્ત ભક્તિભાવથી અખંડ બિલ્વપત્ર અર્પણ કરે છે, શિવ તેને પોતાના સંસારમાં સ્થાન આપે છે. આ સાંભળીને નારદ પોતાની દુનિયામાં ચાલ્યા ગયા, પરંતુ તેમના ગયા પછી માતા પાર્વતીએ ભગવાનને પૂછ્યું, તમે બિલ્વપત્રને આટલો બધો પ્રેમ કેમ કરો છો? તેના પર ભગવાને કહ્યું કે બિલ્વના પાંદડા તેના વાળ જેવા છે. તેના ત્રિપાત્ર એટલે કે ત્રણ પાન ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ અને સામવેદ છે અને તેની શાખાઓ તમામ શાસ્ત્રોનું સ્વરૂપ છે. માણસે બિલ્વવૃક્ષને પૃથ્વીનું કલ્પવૃક્ષ માનવું જોઈએ. મહાલક્ષ્મી પોતે શૈલ પર્વત પર બિલ્વવૃક્ષના રૂપમાં જન્મ્યા હતા.

બિલ્વપત્રના ત્રણ પાનથી ઓછા પર્ણ ભગવાનને અર્પણ કરવા જોઈએ નહી
બિલ્વપત્રના ત્રણ પાનથી ઓછા પર્ણ ભગવાનને અર્પણ કરવા જોઈએ નહી. માત્ર ત્રણ, પાંચ કે સાત જેવા બિલ્વના પાન હંમેશા અર્પણ કરવા જોઈએ. બીલીપત્રને હંમેશા વચ્ચેની આંગળી, અનામિકા અને અંગૂઠાથી પકડીને ચઢાવવું જોઈએ. એવું કહેવામાં આવે છે કે બિલ્વપત્ર ક્યારેય અશુદ્ધ થતું નથી, તેથી પહેલેથી જ ચઢાવવામાં આવેલ બિલ્વપત્રને ધોઈને ફરીથી અર્પણ કરી શકાય છે.